Projekt stadionu piłkarskiego HETMAN

Projekt konkursowy na opracowanie koncepcji urbanistyczno - architektonicznej stadionu piłkarskiego HETMAN oraz jego zaplecza treningowego w Białymstoku. Autorzy: Grupa projektowa Rafał Sokołowski Marcin Sztajerowski ARCHITEKCI, współpraca Pracownia Architektury i Urbanistyki Marek Solnica.

OPIS KONCEPCJI KONKURSOWEJ - ROZWIĄZANIA URBANISTYCZNE I ARCHITEKTONICZNE OBIEKTU

    Białystok to stolica Podlasia, regionu Polski powszechnie kojarzonego z nieskażoną jeszcze przez człowieka przyrodą, nazywanego zielonymi płucami kraju, który właśnie to swoje bogactwo coraz częściej promuje w Europie.

Wydaje się naturalnym, że te wartości stały się źródłem inspiracji dla autorów urbanistyczno – architektonicznej koncepcji stadionu piłkarskiego „Hetman” wraz z towarzyszącymi mu obiektami.

    Projektowany obiekt postanowili wpisać w otaczającą go zieleń, wykorzystać naturalne ukształtowanie terenu w taki sposób, aby mimo swych znacznych rozmiarów i nowoczesnej formy architektonicznej nie dominował nad przyrodą, ale łagodnie ją modyfikował i wtopił się w otoczenie.
Z większej odległości, na tle zieleni widać przede wszystkim jasne plamy przypominających gigantyczne liście lub wielkie skrzydła zadaszeń trybun stadionu. Dalsza obserwacja pozwala dostrzec szereg betonowych żeber wspierających od zewnątrz te przekrycia, stwarzających wrażenie lekkości, delikatności i ażurowości konstrukcji. W zależności od pogody i pory dnia, mniej lub bardziej widoczne będą, wykonane z przeźroczystego poliwęglanu, zadaszenia trybun północnej i południowej. Łatwo natomiast dostrzeżemy ich łukowate podpory powtarzające kształt i rytm żeber biegnących wzdłuż trybun zachodniej i wschodniej.

Te przeźroczyste dachy mają wielką zaletę, nie izolują wnętrza stadionu od przyrody, wręcz przeciwnie, wprowadzają widok otaczającej zieleni do wnętrza obiektu. Podobną funkcję pełnią też liczne inne otwory w jego strukturze. Dlatego projekt przewiduje zachowanie większości istniejącego drzewostanu i liczne nasadzenia.

    Usytuowany nieopodal stadionu zespół konferencyjno-hotelowy osłonięty oliwkowo - zielonymi panelami staje się niemal niewidoczny wśród otaczającej zieleni. Jego łagodnie falująca elewacja wyraźnie powtarza linie ścieżek prowadzących do stadionu. Ich kształt to nie efekt szaleństwa projektanta, ale świadome nawiązanie do abstrakcyjnych kształtów strumieni wypływających z gejzeru lub odwrotnie, wracających do niego.

Stadion jest przecież takim gejzerem cyklicznie wybuchającym emocjami kibiców.

STADION

    Budynek stadionu przewidzianego dla 24 tysięcy widzów tworzą cztery kondygnacje, z których każda pełni odrębne funkcje.

    Najniższa (0) zawiera pomieszczenia dla zawodników (szatnie z zapleczem, sale rozgrzewki, szatnie dla drużyn młodzieżowych), szatnie dla sędziów i pokoje dla delegatów, część ogólną i sale pierwszych wywiadów, część socjalną dla pracowników stadionu, duży warsztat.
W centrum pod trybuną główną (zachodnią) hol dla vipów i centrum prasowe (pokój akredytacji, pokój pracy dla prasy, bufet, toalety, bezpośrednie wejście do sali pierwszych wywiadów).
Pod trybuną wschodnią  przewidziano pomieszczenia komercyjne: centrum odnowy, fitness, siłownię, pomieszczenia sklepowe.
W narożnikach stadionu wejścia na murawę boiska.
W każdym z narożników przewidziano kasy, stacje energetyczne niskiego napięcia, w czasie imprez stanowiska dla straży pożarnej, policji i pogotowia ratunkowego.
Pod trybuną południową – parking dla zawodników i działaczy; pod trybuną północną magazyny sprzętu technicznego związanego z obsługą murawy: garaże na maszyny ogrodnicze, miejsce na przykrycie murawy, siedzenia na murawę boiska, składany podest sceny, barierki, pozostałe urządzenia i sprzęty potrzebne do obsługi widowisk i transportu po terenie obiektu, urządzenia techniczne (między innymi) do podgrzewania murawy i jej nawadniania. 
Wokół stadionu biegnie droga techniczna.
Kondygnacja 0 dostępna jest z poziomu terenu tylko od strony wschodniej.
Z tego poziomu na trybuny dostają się przez odrębne strefy vipowie, dziennikarze, zawodnicy tak, aby nie stykać się z kibicami.

    Poziom +1 przeznaczony jest dla kibiców. Z poziomu terenu ta kondygnacja dostępna jest od strony północnej i zachodniej. Od strony południowej i wschodniej wchodzi się na poziom +1 schodami z poziomu 0. Kibice z tego poziomu mają wejścia na trybunę dolną.
Po wejściu przez bramki widzowie nie stykają się już z tymi, którzy idą na trybunę wyższą.
Na tej kondygnacji przewidziano toalety, a w narożnikach stadionu ulokowano punkty gastronomiczne. Prócz tego, w każdym z narożników znajduje się pokój pierwszej pomocy i magazyn.
Od strony zachodniej pod trybuną przewidziano pomieszczenia klubowe (galerię klubową - miejsca przechowywania i ekspozycji pamiątek klubowych).
Z poziomu +1 korzystają niepełnosprawni, którzy prowadzeni są przez hostessy do wind i dalej do loży dla niepełnosprawnych.
Przed trybunami północną i południową, w ich centralnej części przewidziano, na poziomie +1, pomieszczenia dla policji w czasie imprez. Pomieszczenia te są skomunikowane ze wszystkimi kondygnacjami.
Trybuna południowa przeznaczona jest dla kibiców gości; nie mają oni możliwości kontaktu z pozostałymi widzami.
Sektory dolne na trybunie południowej - dolnej napełniane są pod nadzorem większej liczby ochrony ze względu na znajdujące się tam sektory dla gości.

    Poziom +2 dostępny jest schodami przy północnej i południowej trybunie, a następnie klatkami schodowymi na trybunie wschodniej i zachodniej. 
Zachodnia trybuna mieści też pomieszczenia administracji stadionu oraz salon vipów. Salon vipów dostępny jest też dla vipów na wózkach inwalidzkich. Hostessy roznoszą posiłki i napoje.
Przewidziano tu także dwa pomieszczenia do pracy dla prasy i dwa studia telewizyjne (z widokiem na stadion).
W narożnikach trybuny zachodniej znajdują się loże dla niepełnosprawnych.
Z kondygnacji +2 na dolne trybuny schodzi się tylko w narożnikach stadionu.
Na trybunach południowej i północnej, nad pokojami policji (z poziomu +1) na poziomie +2 ulokowano pomieszczenia pierwszej pomocy, reżyserkę i centralę policji z wglądem na całe boisko.
Poziom +2 jest jednocześnie tarasem widokowym, z którego wchodzący kibice mogą oglądać cały kompleks sportowy, zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz.

    Poziom +3. Są tu wejścia z holu na trybunę prasową oraz klatka schodowa prowadząca do kabin komentatorskich i reżyserki.
Na trybunach wschodniej i zachodniej, na tym poziomie, znajduje się taras dla widzów wychodzących na tę trybunę. Jest to jednocześnie taras widokowy.
Wzdłuż korony trybun wschodniej i zachodniej biegnie rura stanowiąca zwieńczenie trybun stadionu, a jednocześnie będąca elementem konstrukcyjnym dachu nad tymi trybunami. Dach jest w kształcie dwóch zawieszonych nad trybunami skrzydeł z pokryciem membranowym.
Dla trybuny północnej i południowej przewidziano dachy z przeźroczystego poliwęglanu, aby do wnętrza stadionu wprowadzić widok zieleni z otoczenia budynku.
Konstrukcja tego dachu umożliwia łatwe etapowanie budowy; kształt dźwigarów nad krytymi trybunami podkreśla kształt dachu nad całym stadionem, a kształt dźwigarów dachu nad trybuną wschodnią i zachodnią jest kontynuacją kształtu żelbetonowych, łukowych podpór trybun zachodniej i wschodniej. Rytm żeber od strony zachodniej stadionu zaburzony został  mocno zaakcentowanym prostopadłościennym elementem pomieszczeń dla administracji. Skromna jest kolorystyka obiektu (kolory to - szarość betonu, biel dachu, stalowy kolor konstrukcji dachu, czerń szkła odbijającego obraz otoczenia).
Stadion jest budowlą charakteryzującą się licznymi przestrzeniami otwartymi, przez co jego wnętrze łączy się z terenem wokół niego. To ważna cecha tego obiektu.

 

CENTRUM KONFERENCYJNO – HOTELOWE

    Znajduje się ono w bezpośrednim sąsiedztwie stadionu, od jego zachodniej strony.
Część hotelowa, sala widowiskowo-konferencyjna, kompleks mniejszych sal konferencyjnych, połączone zostały w jedną całość.
Łagodna linia elewacji i jej kolorystyka ma powodować, że obiekt ten nie będzie konkurował ze stadionem, a wpisywał się będzie w otaczającą zieleń. Falujący kształt elewacji powoduje, że na wysokości największej sali konferencyjnej powstaje reprezentacyjne foyer, natomiast na wysokości mniejszych sal konferencyjnych powstają wewnętrzne ogrody.

    Wejście do budynku usytuowane jest między dużą salą konferencyjną, a dwiema pozostałymi salami i zaakcentowane wycięciem paneli elewacji. Za nim rozpościera się hol główny, z którego można dotrzeć do wszystkich części składowych centrum konferencyjno – hotelowego. Ciekawym elementem jest wewnętrzne patio usytuowane między hotelem a mniejszymi salami konferencyjnymi.
Sala konferencyjno – widowiskowa dla 1786 widzów (oraz 18 niepełnosprawnych) ma kształt amfiteatralny, sprzyjający akustyce wnętrza oraz ułatwiający stworzenie obszernej przestrzeni foyer, szatni, kas, kiosków, toalet, magazynów. Na zapleczu sceny przewidziano rampę rozładowczą i garderoby dla artystów.
Pozostałe dwie sale, to jest konferencyjna i kinowa, są w kształcie betonowych prostopadłościanów połączonych przeszklonym holem. Każda z tych sal przeznaczona jest dla 210 osób.

    W części hotelowo - administracyjno - gastronomicznej na parterze zaprojektowano restaurację dla 200 osób, która może się otwierać na patio. Ma ona dostęp do zaplecza od strony południowej z poziomu -1.
Na wprost głównego holu znajduje się hol hotelowy dostępny także z zewnątrz od strony południowej. Hotel i restauracja mogą działać autonomicznie wobec części konferencyjnej.  
Pod hotelem mieści się parking na 39 stanowisk.
Na kondygnacji +1 części hotelowej znajdują się 2 sale konferencyjne na 80 miejsc każda i 2 sale warsztatowe. Między nimi akustyczne ściany rozsuwane pozwalające na połączenie całej ich przestrzeni.
Na poziomie +1 nad zapleczem sali konferencyjnej zaplanowano pomieszczenia administracji całego kompleksu.
Dwie ostatnie kondygnacje tego budynku zajmują dwuosobowe pokoje hotelowe, jest ich 76. Na każdej z tych kondygnacji pomieszczenia obsługi hotelowej.

UWAGI OGÓLNE O PROJEKCIE
Całość terenu objętego opracowaniem dzieli się na trzy strefy:
I     – przestrzeń wejściowa dla kibiców,
II    – wejście dla vipów, zawodników, dziennikarzy,
III    – strefa wejść schodami z poziomu 0 i dostęp do części komercyjnej, otwarty zawsze, także dla osób nie zainteresowanych imprezami; bez dostępu do stadionu.

    Założeniem projektu jest ukrycie parkujących samochodów (parking podziemny). Widoczne są tylko samochody osób niepełnosprawnych przybyłych na zawody lub inne imprezy.

Rozwiązania projektu powodują podział widzów na mniejsze grupy, które nie spotykają się z innymi, a jednocześnie mogą być łatwiej kontrolowane i w ten sposób łatwiejsze staje się utrzymanie porządku i bezpieczeństwa.

Walorem rozwiązania jest dogodna droga wewnętrzna i wygodny dojazd i parking dla autokarów.
Trzy poziomy parkingu podziemnego usuwają widok licznych pojazdów zgromadzonych w czasie imprez, umożliwiają stworzenie rozległej, otwartej przestrzeni podejścia do stadionu. Kształt ścieżek biegnących przez to podejście ma pokierować idącymi tak, aby mogli oglądać stadion z różnych punktów widzenia. Okrągłe klatki schodowe prowadzące z podziemnego parkingu na płytę podejścia.
Przy wejściach na teren kompleksu usytuowane są kasy - punkty informacyjne. Mają kształt walca z podświetlanym rozcięciem w ich elewacji. Element ten jest wykorzystywany jako baner informacyjny.

 

Autorzy

Mgr inż. arch Rafał Sokołowski (1979)
Absolwent wydziału Budownicwa, Architektury i Inżynierii Środowiska na Politechnice Łódzkiej.
Projekt dyplomowy - "Projekt wielofunkcyjnego stadionu miejskiego o randze stadionu narodowego - ARENA UNII" (2003 rok)
Nominacja do konkursu Dyplom Roku SARP im. Zbyszka Zawistowskiego (2003 rok)
Nagroda Ministra Infrastruktury (2004 rok)

Mgr inż. arch Marcin Sztajerowski (1978)
Absolwent wydziału Budownicwa, Architektury i Inżynierii Środowiska na Politechnice Łódzkiej.
Projekt dyplomowy - „Projekt stadionu lekkoatletycznego START w Łodzi" (2003 rok)

Pierwsze wspólne prace powstały jeszcze w czasie studiów.
Podejmujemy próby projektowania obiektów użyteczności publicznej, a szczególnie interesuje nas architektura obiektów sportowych.
Jesteśmy przekonani, że mogą one spełniać szczególną rolę kulturotwórczą i integracyjną dla  miejskich społeczności. 
Rozwiązania funkcjonalne tych obiektów, w realiach naszego kraju, dominują często nad ich architektonicznym wyrazem, który wydaje się, niesłusznie, czymś drugorzędnym.
Nas pociąga tkwiący w nich wielki potencjał architektonicznych możliwości, ale i problemów, które trzeba rozwiązać, aby projektowany obiekt spełniał społeczne oczekiwania.
Staramy się nie ulegać aktualnym modom, lubimy „bawić się” formą, czasem celowo prowokujemy.

Do tej pory uczestniczyliśmy w szesnastu ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach architektonicznych. Naszymi osiągnięciami są:

- I nagroda w konkursie architektonicznym na projekt stadionu lekkoatletycznego dla Powiatowego Centrum Sportu w Bełchatowie (2004)
- I nagroda w konkursie architektonicznym na projekt sztucznego lodowiska w Łodzi (2004)
- I wyróżnienie w konkursie urbanistyczno-architektonicznym na projekt  zagospodarowania Placu Weteranów wraz z budową domu kultury w Warszawie (2005)
I wyróżnienie w konkursie urbanistyczno - architektonicznym na projekt Placu  Katedralnego w Łodzi (2006)

Współcześni architekci, których twórczość jest nam szczególnie bliska to: Santiago Calatrava, Rem Koolhaas, Renzo Piano.