Młoda emigracja architektoniczna

Odjechani?
Do wirtualnego udziału w wydarzeniu BAZA 2009 Regionalny Przegląd Architektury zaprosiliśmy architektów, absolwentów wrocławskiego Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej z ostatnich lat, pracujących w zagranicznych biurach projektowych. W trakcie finisażu BAZA 2009 RPA zaprezentowany zostanie pierwszy etap akcji pn. MEA odjechani?

cel?
To przede wszystkim prezentacja zakresu pracy projektowej młodych architektów emigrantów, poruszenie problemu młodej emigracji architektonicznej (MEA) oraz jej eliminacji z życia zawodowego Wrocławia i Polski, jak również próba zarchiwizowania początków karier architektonicznych tych młodych ludzi. Bezpośrednią inspiracją była odmowa, mimo szczerych chęci, jednej z wrocławskich architektek (wrocławskich w sensie genezy dyplomu) udziału w wystawie BAZA 2009 z powodu pobytu w Holandii i tym samym braku osobistych osiągnięć zawodowych w realizacjach wrocławskich lub krajowych. W efekcie powstała formuła wystawy wirtualnej, równoległej do głównej wystawy BAZA 2009 w Muzeum Architektury, prezentująca wyłącznie młodych architektów pracujących za granicami Polski.

idea?
Zjawisko młodej emigracji architektonicznej nie doczekało się jeszcze żadnych opracowań ani choćby publicznej refleksji. Wielce prawdopodobne jest, że obecny stan polskiego środowiska architektonicznego wspominany będzie wkrótce bardzo szczególnie, jako czas emigracji, ucieczek, rezygnacji, poszukiwań itp. Dlatego ważne i cenne jest zdiagnozowanie, udokumentowanie i opisanie tej sytuacji.

kontakty?
Prezentowana w ramach finisażu BAZA 2009 RPA pierwsza część projektu „MEA odjechani?” powinna otworzyć debatę na temat młodej emigracji architektonicznej. Bazą akcji okazała się sieć wirtualnych kontaktów i pomoc osób przebywających za granicą, w szczególności arch. Magdaleny Stanescu (Holandia), arch. Agnieszki Samsel (Hiszpania) i arch. Małgorzaty Olchowskiej (Belgia) – składam Im za to gorące podziękowania. Niektórzy architektoniczni emigranci odpowiedzieli pozytywnie na nasze zaproszenie przesyłając plansze ilustrujące ich pracę wraz z opisem pobytu i typowego dnia powszedniego. Byli i tacy, którzy zadeklarowali brak udziału w projekcie nie podając przyczyn.

przyszłość?
„MEA odjechani?” to projekt długofalowy. Korzyści z niego mogą czerpać zarówno emigranci, jak i osoby pozostające w kraju. Warto przy tej okazji tym bardziej respektować tych, którzy zdecydowali się zostać tu i spojrzeć na nich pod innym kątem. Warto też przedstawić emigrację wrocławskiemu środowisku architektonicznemu, aby ułatwić im ewentualny powrót. Warto również przekonać się, że nasi młodzi architekci są cenieni za granicą i budują obcy (ale i swój) dorobek architektoniczny, pozostawiając jednocześnie wrocławski ślad w świecie. Celem tego projektu nie jest namawianie kogokolwiek do powrotu ani powstrzymywanie kogokolwiek przed wyjazdem, lecz przede wszystkim nawiązanie kontaktu z tymi architektami, którzy pracują na dorobek naszych bliższych lub dalszych sąsiadów. Chwała im za to, jak również chwała owym sąsiadom, którzy zatrudnili naszych ludzi. Pozostaje wierzyć, że wśród widzów tej projekcji pojawi się refleksja nad sytuacją zawodową młodych architektów, a tym samym stanem wrocławskiej architektury. Ich pobyt za granicą nie powinien być powodem nie tylko zazdrości lub zarzutów, lecz na pewno głębokiej refleksji: w wystawie BAZA 2009 RPA reklamowanej przez kilka miesięcy wzięło udział 45 wystawców-projektantów, podczas gdy projekt MEA w ciągu miesiąca zgromadził 18 osób. Proporcje liczby zgłoszeń do obecności we Wrocławiu i Regionie zdają się zatem sugerować, że aktywność młodych architektów-emigrantów jest znacznie wyższa, niż lokalnych projektantów – ich opisy nie świadczą bynajmniej o nadmiarze czasu wolnego. Tym bardziej należy o nich pamiętać.

Anna Rumińska, architektka, etnolożka
Wiceprezeska ds. Edukacji i Promocji
Dział Edukacji i Promocji SARP Wrocław
Wrocław, styczeń-marzec 2009 r.